Wonen in Bogotá, Colombia – een eerlijk verhaal

Ik hoor en lees het steeds vaker: Nederlanders die hun eigen land zat zijn. Emigreren dus maar? En is Colombia dan het land waar het gras écht groener is? Een eerlijk verhaal.

‘Nederland is niet meer wat het is geweest’ én ‘door al die regeltjes en bemoeizucht is Nederland geen leuk land meer’: twee recente uitspraken die ik recent hoorde of las en waarbij ik dacht: zo slecht zit je er niet bij in Nederland. Maar goed, als je dan toch het kleine kikkerland zou willen verlaten, is Colombia dan een goed alternatief? De voors- en tegens op basis van het echte leven in Bogotá.

#1 Voor: het klimaat
In Bogotá is het ‘t hele jaar rond ongeveer 18 graden. Best veel zon en weinig wind. Dat het geen 30 graden is zoals aan de kust heeft alles te maken met de hoge ligging van Bogotá. De hoofdstad ligt namelijk 2.600 meter boven zeeniveau. Daar merk je tijdens het sporten het meeste van. Je lichaam moet harder werken dan in Nederland. Een 5 km hardlopen binnen 20 minuten. In Nederland lukt het mij wel, in Bogota niet. Het milde klimaat maakt dat ik het jaar rond in mijn korte broek loop. En zonder jas naar buiten kan vaak ook. Wel opvallend: in 2022 viel er flink meer neerslag in Bogotá dan normaal.

#2 Voor/tegen: geen seizoenen
In de Nederlandse herfst en winter is het in Bogotá waarschijnlijk fijner verblijven dan in koud en winderig Holland. Daarentegen is het ook best saai dat het hele jaar de zon op ongeveer 6 uur ’s ochtend opkomt en om 6 uur ’s middags weer verdwijnt. Lange Hollandse zomeravonden heb je hier niet. Je kunt nooit schaatsen en de charme van een verkleurend herfstbos ontbreekt ook. Dat er geen seizoenen zijn heeft dus zowel voor- en nadelen.

#3 Voor: relaxte en aardige mensen
Colombianen zijn over het algemeen erg aardig. Relaxed ook. Tijd voor een praatje is er bijna altijd en ze zijn oprecht in je geïnteresseerd. Of dat lijkt ten minste zo. Je kunt dus best snel contact maken. Ze zijn ook behulpzaam. Krijg je de kinderwagen niet uitgeklapt? Binnen no-time staat er een aantal mensen om je heen om te helpen. Colombianen houden van gezelligheid, zijn wel in voor een feestje en maken van maar weinig dingen een probleem. En de familie is reuze belangrijk. Vind je de Hollandse stijfheid een probleem. Hier is alles losser!

#4 Tegen: individualisme viert hoogtij
Volgens landenvergelijker van Hofstede Insights is Colombia een land dat zeer goed scoort op collectiviteit. Het is een land waar het samenzijn met anderen – vooral met vrienden en familie – heel belangrijk is. En Colombia? Dat zijn ‘wij’. Onder dat oppervlak speelt er nog iets anders. In Zuid-Amerika, dus ook in Colombia, heerst er een macho-cultuur waar het draait om status. Colombianen zijn heel competitief. En in die competitiedrang zetten mensen het eigenbelang niet zelden voorop.

Redelijk onschuldige – maar wel bloedirritante – uitwassen hiervan vind je terug in het verkeer. Daar word je niet zelden gesneden of haast van je sokken gereden. Ook als ander verkeer écht geen voorrang heeft of er geen ruimte is, nemen ze die ruimte of voorrang wél. Je kunt dat chaos noemen, maar de grondslag van een verkeersonveilige situatie is toch vaak: ik eerst.

En die altijd zo vriendelijke buren zijn opeens minder vriendelijk als ze een feestje geven. Stampende muziek tot diep na middernacht (soms zelfs tot de volgende ochtend) is een veelvertoond fenomeen. Ook na twee of drie keer klagen, gaat de muziek dan niet altijd zachter. Niet erg sociaal. En de volgende dag word je dan weer netjes en beleefd gegroet in de lift. Immers, zij hebben hun pleziertje weer gehad en dat je buren geen oog dicht doen, is van ondergeschikt belang.

Ook best Colombiaans: voorpiep-gedrag. Dat kan in de rij zijn bij de kassa, in het verkeer of terwijl je staat te wachten voor de lift.

#5 Tegen: drukte en herrie
Colombianen zijn verslaafd aan geluid, dat durf ik na 8 jaar in Colombia wonen wel te stellen. Bijna elk weekend knalt er wel ergens in de buurt muziek uit de boxen. Fijn als je zelf in de feeststemming bent, minder als je een keertje vroeg naar bed wilt. En zoek je een keer de rust van de natuur op, grote kans dat je toch ergens de ronkende klanken van regaeton-feestje tegenkomt.
Sowieso in Bogotá een hele druk stad met vele miljoenen inwoners. Je woont dicht op elkaar en dat maakt het onrustig. De drukte merk je ook terug in het verkeer – Bogotá staat in de top-5 van metropolen waar het verkeer het meest vastloopt – en in de rest van het dagelijks leven. Of je nu naar het stadskantoor gaat of de winkel: het is er druk, vooral als je niet de luxe hebt om in de daluren te gaan.

#6 Tegen: regels bestaan wel, maar worden vaak niet nageleefd
Als je Nederland niet meer ziet zitten vanwege de regeldruk, kom dan snel naar Colombia. Er zijn vaak wel regels, maar die worden niet altijd nageleefd. Het voordeel is dat je je misschien iets vrijer zult voelen hier, het nadeel is dat die lage regeldruk ook tegen je werkt. Om een voorbeeld te geven: in Colombia wordt soms gebouwd waar dat niet mag of waar dat niet logisch is. Zet je buurman zonder toestemming een dakkapel op het dak waardoor jouw ochtendzon uit de tuin verdwijnt? Succes met het oplossen. 

#7 Voor: een lagere belastingdruk
In Colombia betaal je minder belasting dan in Nederland. Voordat je je koffers pakt. Er wordt dan wel van je verwacht dat je zelf meer betaalt. Voor goede scholing betaal je hier flink. Openbare scholen zijn er wel, maar het niveau in Nederland van de gewone school is veel hoger. Iedereen die het kan betalen stuurt zijn kinderen hier dus naar een privéschool. Kosten per maand? Vaak een paar honderd euro per maand per kind. Daar gaat een deel van je belastingvoordeel.

#8 Voor: lagere kosten levensonderhoud
Een appartement huren of kopen is in Colombia een stuk goedkoper dan in Nederland. Ook uit eten gaan scheelt een stuk in de kosten en alles waar arbeid bij komt kijken is aanzienlijk goedkoper. Je huis laten verbouwen kost een fractie van wat het in Nederland kost, net als de kapper, of groot onderhoud aan je auto. Maar zoals gezegd: heb je kinderen in een leeftijd dat ze naar school moeten: dat kosten duizenden euro’s per jaar. Ook zwemles of sportlessen zijn aan de prijs. Een muziekles aan huis is dan weer goedkoper.

#9 Voor: lang leve de ‘domicilios’
In Colombia kun je alles aan huis laten bezorgen voor nauwelijks meerkosten. In Nederland is die trend ook wel gaande, maar alles en iedereen komt aan huis als je dat wenst. Van fysiotherapeut tot dokter en van groentenwinkel tot supermarkt. Een fulltime oppas of werkster is ook heel normaal voor wie dat kan betalen. Maar met een uurloon van vaak minder dan 3 euro, is dat voor veel gringo’s (buitenlanders) in Colombia zo.

#10 Tegen: slechte organisatie
Reserveren voor een restaurant? Bestaat niet in Colombia. Een vaccinatie tegen corona regelen: ga maar in de rij staan. Je rijbewijs verlengen? Wie het eerst komt wie het eerst maalt. In veel gevallen kun je geen afspraak of reservering maken in Colombia. Bij een dokter gelukkig wel, maar meestal is het aansluiten in de rij. En zelfs mét een afspraak is dat het geval. Ook in de supermarkt staan er vaak rijen voor de kassa en duurt het afrekenen uren (bij wijze van spreken). Eventjes iets snel regelen is haast ondoenlijk. En even bellen met de overheid of andere instantie? Soms moet je een uur wachten voordat je iemand aan de lijn krijgt.

Om je goed staande te kunnen houden in het Colombiaanse leven moet je een van de volgende eigenschappen trainen: of je geduld, of je assertiviteit. Colombianen zijn vaak erg geduldig en berustend en durven niet altijd uit te spreken wat ze van een situatie vinden. Totdat het kookpunt is bereikt. Ofwel: jij bent waarschijnlijk de eerste die er iets van zegt. Om je zin te krijgen moet je je bovendien soms flink opwinden.

#11 Voor: gezondheidszorg
Als je de centen hebt: een goede gezondheidsverzekering in Colombia staat gelijk aan bijna gelijk geholpen worden. Meestal kun je binnen een paar dagen terecht bij een specialist. En de gezondheidszorg is in het algemeen op een goed peil.

#12 Tegen: scholing
De privéscholen in Colombia zijn dus goed, maar duur. De schooldagen zijn vaak lang en of dat nu de leerprestaties bevordert? Veel scholen beginnen om 7 uur in de ochtend, waarna de kids vaak niet voor 4 uur thuis zijn. Ook niet op woensdagmiddag. Veel scholen zijn ook aan de rand van de stad, dus er gaat veel tijd verloren in de schoolbus.

#13 Tegen: ongelijkheid
Als je zelf het goed hebt, kun je de neiging hebben om je ogen te sluiten voor wat er om je heen gebeurt. Maar in Colombia leeft de helft van de bevolking onder de armoedegrens. Hele rijke mensen bestaan er natuurlijk ook. Colombia staat in de top-10 van landen waar het verschil tussen arm en rijk het grootst is. In de maatschappij zie je ook dat mensen met geld gescheiden leven van de mensen die dat niet hebben. De bankierszoon zit op school niet naast de dochter van de loodgieter (of hij moet een loodgietersimperium hebben). De rijkere mensen wonen in hun eigen wijken, hebben hun eigen scholen en gaan naar hun ‘eigen’ restaurants. In Nederland mixen ‘klassen’ zich veel beter.

#14 Tegen: vrijheid
Ik woon zelf – net als vele Colombianen – in een ‘conjunto’. Dat is een appartementencomplex met een muur eromheen. Je komt alleen binnen als de portier je toelaat. En er is een receptionist. Een beetje als een hotel dus. Je went daar snel aan, maar het is goed beschouwd niet normaal. Die muur staat er toch voor de veiligheid. Even je kinderen op straat laten spelen doe je niet. Al is het maar om het langsrazende verkeer. In dat opzicht lever je in Colombia wel wat van je vrijheden in. En ook in corona-tijden bleek maar eens hoe vrij je in Nederland bent. Tijdens de verplichte lockdown, mocht je de deur uit. En hier? Verplicht binnenblijven. De scholen waren maanden dicht en de luchthaven ook. Kun je je voorstellen dat ze Schiphol een half jaar op slot zouden doen?

Er is ook nog een andere vorm van vrijheidsbeperking die misschien wat vreemd in de oren klinkt: de combinatie van verkeersdrukte en pico y placa. Pico y placa is een regeling om de verkeersdrukte te verminderen doordat je met een bepaald kenteken op bepaalde uren van de dag niet de weg op mag. Stel: je wilt op vrijdag de stad uit voor een lang weekend weg. Het kan zijn dat de verkeersdrukte danwel pico y placa verhindert dat je de weg op mag of gaat. De prettigste tijden om de stad te verlaten is dus heel vroeg in de ochtend of laat in de avond. En om de stad weer in te komen idem dito. Dat vraagt best om wat planning. Om een idee te geven wat verkeersdrukte in Bogota betekent: wij gaan regelmatig de stad uit naar een locatie 30 km verderop. In alle vroegte is dat 30-40 minuten rijden. Is het druk, dan doen we er regelmatig 2 uur over.

#15 Tegen: weinig vangnetten
In Nederland gaan vele tienduizenden mensen naar de voedselbank. Dat is schrijnend. Maar in Colombia is er geen voedselbank. En subsidies, tegemoetkomingen en prijsplafonds? Niet of nauwelijks sprake van. Je vangnet is vaak je eigen spaargeld. En als je weinig verdient is dat spaarpotje zo leeg, als het al gevuld is.

Conclusie:
Wereldreiziger Floortje Dessing heb ik het al vaak horen zeggen: besef je dat je in een heel bijzonder land leeft waar alles – nou ja, bijna alles – goed geregeld is. Nederland heeft zijn zaakjes echt goed op orde, ook al zijn er genoeg zaken om kritisch op te zijn. Wil je desondanks toch vertrekken en heb je Colombia op het oog, weet dan dat je kiest voor een prachtig land waar het vaak heerlijk weer is, waar de mensen aardig zijn, waar veel regeltjes met potlood zijn geschreven en waar het helpt als je het financieel goed hebt (ivm scholing en gezondheidszorg). Weet ook dat het hier (zeker Bogota) druk, luid en vol is en dat veel zaken minder goed georganiseerd zijn dan in Nederland. Kortom, ben je relaxed, geduldig en flexibel van aard? Dan kan het gras best groener voor je zijn in Colombia. Verlang je een gespreid bedje? Holland, it is!

Beeld: Unsplash.com, Random Institute